آسیه کیست؟
آسیه دختر مزاحم (عربی: آسِيَة بنت مُزاحِم) یکی از چهار زن برگزیده در دین اسلام است. واژهٔ آسیه در لغت به معنی شفادهنده میباشد. نام آسیه در قرآن نیامده اما از وی با عنوان زن فرعون یاد شدهاست. بر مبنای قرآن و روایات اسلامی، آسیه همسر فرعون، معاصر موسی بودهاست. بر اساس قرآن، هنگامی که موسی را از آب گرفتند آسیه حضور داشت و فرعون را به زنده نگاه داشتن موسی ترغیب کرد. به اعتقاد مسلمانان، آسیه از نخستین کسانی بود که به دین توحیدی موسی ایمان آورد. مسلمانان آسیه را یکی از چهار زن مقدس برگزیده میدانند.[۱] طبق صحیح بخاری دومین زن مؤمن است.[۲][۳]
آسیه در قرآن
در دو آیه از قرآن به آسیه تحت عنوان «زن فرعون» اشاره شدهاست:
آیهٔ ۱۱ سورهٔ تحریم
متن عربی
وَ ضَرَبَ اللّٰهُ مَثَلاً لِلَّذِینَ آمَنُوا امْرَأَتَ فِرْعَوْنَ إِذْ قٰالَتْ رَبِّ ابْنِ لِی عِنْدَکَ بَیْتاً فِی الْجَنَّةِ وَ نَجِّنِی مِنْ فِرْعَوْنَ وَ عَمَلِهِ وَ نَجِّنِی مِنَ الْقَوْمِ الظّٰالِمِینَ (۱۱)
برگردان فارسی
و خدا برای کسانی که ایمان آوردند داستانی پدیدآورد؛ [آسیه] زنِ فرعون را، آن زمان که گفت: پروردگارا! نزدیک خویش خانهای برایم در بهشت بنا کن، و از فرعون و کردارش رهاییام دِه، و از قومِ ستمکاران آزادم ساز. (۱۱)[۴]
آیهٔ ۹ سورهٔ قصص
متن عربی
فَالْتَقَطَهُ آلُ فِرْعَوْنَ لِیَکُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَ حَزَناً إِنَّ فِرْعَوْنَ وَ هٰامٰانَ وَ جُنُودَهُمٰا کٰانُوا خٰاطِئِینَ (۸) وَ قٰالَتِ امْرَأَتُ فِرْعَوْنَ قُرَّتُ عَیْنٍ لِی وَ لَکَ لاٰ تَقْتُلُوهُ عَسیٰ أَنْ یَنْفَعَنٰا أَوْ نَتَّخِذَهُ وَلَداً وَ هُمْ لاٰ یَشْعُرُونَ (۹)
برگردان فارسی
پس خاندانِ فرعون [کودک را از نیل] برگرفتند تا برایشان دشمن و مایهٔ اندوه شود. بیگمان فرعون و هامان و لشکریانش از خطاکاران بودند. (۸) و [آسیه] زنِ فرعون گفت: این کودک روشنیِ چشم است برای من و تو؛ او را مَکُش، شاید که ما را سودمند افتد یا او را به فرزندی برگیریم. و آنان درنمییافتند. (۹)[۵]
آسیه در حدیث
در مجمع البیان آمدهاست: آسیه دختر مزاحم از بنیاسرائیل بود. فرعون او را به زنی گرفت. او از نسل پیامبران بود و بر مؤمنان رحم میکرد و احسان مینمود.[۶] مسلمانان دربارهٔ سبب و چگونگی مرگ آسیه نوشتهاند که او به موسی ایمان آورد و فرعون را بندهٔ ذلیل خدا دانست و فرعون دستور داد آسیه را چهار میخ کشیدند و به شیوههای گوناگون شکنجه کردند. محمد بیومی مهران استاد دانشگاه اسکندریه معتقد است آسیه همان ایزتنوفرت (آیسه نُفرِت) همسر رامسس دوم است.